BLOG

• 

  SİGORTA NEDİR? (3)

  286 0 05 Haziran 2021, 11:56

  OTOMATİK SİGORTA ÇEŞİTLERİ

  B TİPİ : Genellikle ev aydınlatması, priz ve kumanda devrelerinde kullanılır. Hızlı tip sigorta olarak bilinir. Aşırı akım durumunda devreyi hemen keser.

  

  C TİPİ: Endüktif yüklerde, motor, trafo, çok sayıda floresan lamba gibi yüklerin korumasında kullanılır. Yavaş tip sigorta olarak bilinir. Aşırı akım durumunda gecikmeli olarak enerjiyi kesmektedir. Bir motoru hareket ettirirken ilk hareketi sağlamak için fazla güç gerekmektedir. İlk kalkış anında nominal akımlarının birkaç katı değerde aşırı akım çekerek çalışmaya başladıklarından bu tip alıcılarda gecikmeli atan otomtik sigortalar tercih edilmektedir.

  

  D TİPİ: Demeraj akımı yüksek motor, kaynak, punta makineleri, sodyum buharlı lambalar, x-ray cihazların korumasında kullanılır.

  

  K TİPİ: Aşırı akımın etkilediği uygulamalar,24 VDC güç kaynakları, elektronik balastların korumasında kullanılır.

  Z TİPİ: Hassas elektronik devreler, limit switch uygulamaları, sensör devrelerinin korumasında kullanılır.

   

  SİGORTA ÜZERİNDEKİ HARFLERİN ANLAMI

  Otomatlar üzerinde B25 ve C20 gibi harf ve rakamlar görürseniz bu sigortanın 25 amperlik B serisi, 20 amperlik C serisi olduğu anlamına gelir.

  Aşağıdaki resmi incelerseniz daha iyi anlayabilirsiniz:

  5SL6116-7: Sigortanın model kodudur

  MCB: Otomatik sigortanın İngilizcesi olan Miniature Circuit Breaker’ın baş harfleridir.

  C16: 16 amperlik C serisi bir sigortadır

  230/400V: Anma gerilimleridir

  6000: Kısa devre kesme kapasitesidir

  3: Enerji sınırlama klasmanıdır

  (Bu tanımlamalar markadan markaya göre değişebilir)

  

   

  İÇ YAPISI

  Manyetik Bobin: Kısa devre durumunda bobinlerde güçlü manyetik alanın üretildiği parçadır. Sigortanın bağlı olduğu tesisatta bir kısa devre olursa çok fazla akım geçmek istediğinden devreye bobin yerleştirilmektedir. İçerisinden akım geçen iletkenin etrafında manyetik alan oluşmaktadır ve bobinin elektromıknatıs özelliği aktif hale gelerek üzerindeki pimi attırıp sigortayı açmaktadır.

  Bimetalik Şerit: Doğrusal olarak bir akım artışı olduğunda bimetal iletkende ısınma meydana gelir ve iki farklı iletkende sıcaklık farkı gözlemlenmektedir. Sıcaklık değişimini mekanik yer değiştirmeye dönüştüren demir ve pirinç gibi iki farklı metalden oluşmaktadır. Metalik şeritlerden birinin diğerine göre daha fazla genleşme katsayısı vardır. Bundan dolayı şerit ısındıkça bir yöne doğru bükülmektedir. Bu iletimi kesmeyi sağlar.

  Ark Seperatörü (Yatıştırıcı): Karşılıklı olarak yalıtılmış ve araları yeterince açık olan paralel metal levhalar yığınıdır. Sigorta açma kapama işlemi yaparken arkı önler. Hareketli kontak, sabit kontaktan ayrılırken oluşan ark, hücre duvarlarından ark söndürme hücresine doğru hareket etmektedir. Ark söndürme kanalları arasında parçalara ayrılarak gücü azalır ve sönmektedir.

  Anahtar: Elektrik devresini manuel olarak kontrol etmeyi sağlar.

  

   

  RUMEYSA CEYLAN

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

  DEVAMINI OKU
• 

  SİGORTA NEDİR? (2)

  250 0 05 Haziran 2021, 11:55

  D. Bıçaklı (NH) Sigorta:

  Amper değerlerinin biraz daha yükseldiği sigorta türüdür. Sigorta giriş ve çıkışında iletimi sağlayan bıçaklar, altlık adı verilen yuvaya yerleşerek akım akışını sağlar. Arabalarda kullanılan türleri de mevcuttur. Aynı akım değerinde fakat iki farklı boyutta olarak üretilmektedirler. Bıçaklı sigortalar, buşonlu sigortalar gibi eriyen telli sigorta ailesindendir. Bu sigortaların temel çalışma prensibi elektrik akımının ısı etkisidir. Aynı zamanda pens denilen bir alet yardımıyla buşona el değmeden altlığa takılıp, çıkarılabilmektedir.

  

   

  E. YG Sigortaları:

  Büyük akımlar taşımaktadırlar. Bıçaklı sigortalarda olduğu gibi içindeki iletimi sağlayan tel eriğinde pens yardımıyla kolaylıkla değiştirilebilmektedirler. Yüksek gerilim hatlarında koruma amaçlı kullanılmaktadırlar.

   

  

   

  F. Otomatik Sigortalar:

  Otomatik sigortalar, elektrik tesisatında aşırı akım veya kısa devre oluşması durumunda bu durumu tespit ederek elektrik akımını keser. Uygulamada kullanılan otomatik sigortalar 6, 10, 16, 20, 25, 32, 40, 50, 63, 80, 100, 125 amperlik değerlerde üretilmektedir. Otomatik sigortaların kullanılacağı yer ve akım değerinin seçilmesinde alıcıların cinsi, alıcıların çektiği toplam akım ve iletken kesiti dikkate alınmalıdır. Aynı zamanda motor devrelerinde alıcının nominal akım değeri de dikkate alınmalıdır. Otomatik sigortaların dış kasasında sigorta tipi, akım değeri, gerilim değeri ve bağlantı şekli ile ilgili teknik bilgilere yer verilir. Otomatik sigorta, elektrik piyasasında çalışanlar tarafından elektrik sigortası, v otomat, w otomat, minyatür sigorta, minyatür devre kesici gibi çok farklı şekillerde adlandırılabilir.

   

  

   

  Devamı için TIKLAYINIZ!

   

  RUMEYSA CEYLAN

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

  DEVAMINI OKU
• 

  SİGORTA NEDİR? (1)

  251 0 05 Haziran 2021, 11:37

  SİGORTA NEDİR?

  Devre kesici, bir elektrik devresini aşırı akım veya kısa devreden kaynaklanan hasarlardan korumak için tasarlanmış otomatik olarak çalışan devre elemanıdır. Temel işlevi; bir hata durumunda akım akışını kesmektir. Sigortalar yüksek akımın defans, durdurulma hattıdır. Yüksek akımdan korunmak istediğiniz cihaza seri olarak bağlanır.

  Basit bir benzetmeyle sigortaları zincirin en zayıf halkası olarak nitelendirebiliriz. Devreye bilinçli olarak zayıf bir halka eklemek herhangi bir sorunda ilk olarak nerenin bozulacağını kontrol etmemizi sağlar. Her devrenin yaptığı iş ve kullanılan malzemeye göre belirli sınırları vardır. Bu sınır devrenin çekebileceği akım miktarını belirler. Eğer bir devre, üzerinden kaldırabileceğinden fazla akım geçerse aşırı ısınmadan dolayı yanmalar başlayabilir veya hassas parçalar zarar görebilir. İşte sigortalar tüm bunlar başlamadan önce kontrollü bir şekilde bozuldukları için elektrik bağlantısını keser ve devrenin geri kalanını korur. Bu yüzden sigortayı güç kaynağına en yakın noktaya yerleştirmeliyiz.

  Piyasada çok farklı şekil ve değerde sigorta bulunmaktadır.

  A. SMD Sigorta:  

  SMD, İngilizce Surface Mount Device (yüzeye monte edilebilen eleman) kelimelerinin kısaltmasıdır. Elemanın ne olduğu ve değeri basitçe iki veya üç harf ile sigorta üzerinde belirtilmektedir. Devre kartı üzerine lehimlenmektedirler. PCB devrelerinde kullanılmaktadır. 

                                                                                                                                                                                                                                                                    

  

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

  B. Cam Sigorta:

  İki iletken uç arasında cam yalıtımdan oluşur ve iletkenler arasında sigortanın değerini karşılayacak tel bulunur. Telin üzerinden geçen akım kapasitesinin üstündeyse tel koparak devreyi açar.

  

                                                                                                                                                                    

  C. Buşonlu Sigorta:

  Çok önceden kurulan tesislerde bulunur. Günümüzde kullanımı yoktur.

  Buşon kapağı:

  Yalıtkan bölümü porselenden, iletken kısmı pirinçten yapılan parçadır. Buşon kapağının üstünde yuvarlak bir cam bulunur. Bu cam, sigortanın atıp atmadığını anlamamız için sinyal pulcuğunun durumunu göstermektedir.

  

  Buşon:

  İçinde iletken tel ve kuvars tozu bulunur. İletken tel, üzerinde yazan akım değerine kadar iletimi sağlarken, akım değerinin fazla olması durumunda yangından korunmak için de kuvars tozu vardır.

  Alt ve üst kapaklar: Buşonun iki ucunda bulunur. Dip kontak ile üst kontak arasında iletimi sağlamaya yarar.                                                                   
  Sinyal pulu: Buşon içindeki ince telin uç kısmına takılır. Telin kopmasıyla yaylı fırlatma düzeneği sayesinde pul yerinden fırlar. Sinyal pulcuğu, her akım değeri için ayrı bir renkte boyanmıştır. Buşonun kaç amperlik olduğu sinyal pulcuğuna bakılarak anlaşılır. Pul renklerinin akım karşılıkları şöyledir: yeşil 6A; kırmızı 10A; gri 16 A; mavi 20 A; sarı 25 A; siyah 35 A; beyaz 50 A; bakır rengi 63 A’ dir.

  

  Gövde sigortanın bağlanacağı yere tutturulmasını sağlayan kısımdır. Ayrıca gövde  sigortayı oluşturan parçaların birleşiminden oluşur. İletken bağlantılarının olduğu kısımdır.

  Dip kontak: Gövdenin alt kısmında bulunur. Bakır ve pirinçten yapılır. Üzerinde bulunan vidaya şebekeden gelen faz ucu bağlanır.

  Vis kontak: dip kontak üzerine takılan içerisinde normal değerinde buşonun uç kısmı girecek büyüklüktedir. Devreye daha büyük buşonun konulmasını önler, ortası bakır ve pirinçten, kenarları porselenden yapılır.

  Üst kontak: buşon kapağı ile teması sağlamak için diş açılmıştır. Dip kontağın yapıldığı metalden yapılır. Üzerindeki vidaya tesisatta giden faz ucu bağlanır.

  

   

  Devamı için TIKLAYINIZ!

  RUMEYSA CEYLAN

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

  DEVAMINI OKU
• 

  AYDINLATMA

  255 0 01 Haziran 2021, 10:20

  Işık, binlerce yıldır insan hayatını etkileyen önemli bir unsur olmuştur. Teknolojik gelişmeler ışığın form değiştirmesini sağlasa da kullanım amacı temel olarak aynı kalmıştır. Işığın işlevsellik veya estetik görünüm sağlamak için kullanılmasına aydınlatma denir.

  Aydınlatan ışığın spektral (tayfsal) ve ışık ölçümsel (fotometrik) tüm özelliklerini; nesnelerin ışığı yansıtma, yutma ya da geçirme ile ilgili (renkli-renksiz, koyu-açık, parlak-mat) tüm özelliklerini ve insan gözünün ışık ve renk görme özelliklerini bir bütün olarak ele alan ve bunları, görsel algılama gereksinimine göre kullanma yollarını belirleyen bir tekniktir.

  Aydınlatma tekniği böylece en uygun görme koşullarını sağlarken, bunun, en az harcama ile gerçekleştirilebilmesini de olanaklı kılar.

  Aydınlatma uygulaması doğru yapıldığında, insanlar üzerinde olumlu etkiler yaratmaktadır. Doğru aydınlatma uygulamasıyla, iş yerlerinde güvenli çalışma koşulları oluşturulur, performans ve konsantrasyon arttırılır, evlerde yüksek konfor ve uyku düzeninin korunmasını sağlar.

  Aydınlatma çeşitleri kullanım amacına göre şu şekilde sınıflandırabiliriz;

  Genel aydınlatma: Alanın bütününün aydınlatılmasına genel aydınlatma ya da ortam aydınlatması adı verilir.

  Görev aydınlatması: Belirli bir alanda işlevselliği sağlamak için ek aydınlatma yapılmasına görev aydınlatması adı verilir.

  Vurgu aydınlatması: Genellikle dekoratif amaçlar doğrultusunda gerçekleştirilen, yapı unsurlarını ve objeleri ön plana çıkartmak için yapılan aydınlatmaya vurgu aydınlatması denir.

  Aydınlatma, yaşam kalitesi için çok önemlidir. İyi aydınlatma, konforu, üretkenliği ve sağlığı olumlu yönde etkilemektedir. Bu sebeple aydınlatma uygulamalarında alanında uzman mühendislerle çalışılması gerekmektedir.

  Betatron Mühendislik olarak aydınlatma hizmetimizi üç ana başlık altında vermekteyiz;

  • İç Aydınlatma
  • Dış Aydınlatma
  • Aydınlatma Otomasyonu

  İç Aydınlatma, ev, iş yeri, ofis, restoran, mağaza gibi iç mekan aydınlatmalarına denmektedir. Lamba ve aydınlatma armatürleri kullanılmaktadır. İç aydınlatma, iç mekan tasarımının en önemli parçalarındandır. Ortam aydınlatması ya da belirli bir alana vurgu yapabilmek amacıyla özel olarak çalışmalar da yapılabilmektedir. Yapılan aydınlatma konfor yaratmalı ve kullanışlı olmalıdır.

  Dış Aydınlatma; yol, sokak, bahçe, spor alanları, parklar, havuz gibi dış mekanlarda yapılan aydınlatmadır. Dış aydınlatma tasarımı yapılırken seçilen malzemeler uzun ömürlü ve dış ortam koşullarına uygun yapılmalıdır. Dış mekan aydınlatması genellikle bina çevresinde görünürlüğü arttırmak ve güvenliği sağlamak amaçlı yapılmaktadır.

  Aydınlatma Otomasyonu; çeşitli kontrol sistemleri sayesinde kişiye ve ortama özel, enerjiyi doğru ve minimum düzeyde kullanarak maksimum verim sağlamak amacıyla tasarlanmaktadır.

  Yapılan araştırmalara göre, ofislerdeki elektrik kullanımının %20’sini aydınlatma sistemleri harcamaktadır. Verimli LED armatürler ve aydınlatma otomasyonu sayesinde %75’e varan enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. Bu oran düşünüldüğünde aydınlatma otomasyonunun önemi görülmektedir.

  Aydınlatma otomasyonu yaşam alanımızın her alanına uygulanabilmektedir. Oteller, mağazalar, galeriler, stadyumlar, müzeler, sergiler, balo ve konferans salonları, hastaneler, alışveriş merkezleri, okullar, kütüphaneler, ticari binalar, iş merkezleri, konutlar da dahil olmak üzere aydınlatma ihtiyaç duyulan her alanda aydınlatma otomasyonu yaparak etkili ve enerji tasarrufu sağlayan alanlar yaratmak mümkündür.

  Aydınlatma projelerimizi UVA Lighting & Engineering Company ile birlikte hayata geçirmekteyiz.

  UVA Lighting & Engineering Company’e buradan ulaşabilirsiniz.

   

  ÖZLEM KURUMUŞ

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

   

   

   

  Kaynak:

  Elektrik Mühendisleri Odası, Aydınlatma Otomasyonu ve Enerji Tasarrufu Sistemleri, Cüneyt ALSAT.

   

  DEVAMINI OKU