BLOG

• 

  NESNELERİN İNTERNETİ

  265 0 02 Mayıs 2021, 22:22

  Nesnelerin İnterneti

  Nesnelerin İnterneti, her türlü nesnenin internet üzerinden diğer nesnelerle iletişimini ifade eder.

  Market alışverişi söz konusu olduğunda, yaşam alanındaki bilgisayarlar veya mobil cihazlar, ev ihtiyaçlarının bitmek üzere olduğunu veya tamamen bittiğini gösterebilir. Bu bir filmden bir sahne değil, Nesnelerin İnterneti’nin gerçek yüzü.

  Daha dramatik bir örnekte, çamaşır makinesi deterjanının azaldığını tespit edebilir, ortalama kullanımı ölçebilir, kullanıcılar adına bir sipariş verebilir ve kullanıcıyı mesaj veya e-posta yoluyla bilgilendirebilir. IoT, sabah uyandığınızda çay veya kahve hazırlamanıza, çiçeklerin en son sulanma zamanına veya yerlerine uygun olup olmadığına dair güncellemeler göndermenize ve çok daha fazlasını yapmanıza olanak tanır.

  Nesnelerin İnterneti fikrinin geçmişine bakarsak, bunu ilk olarak Kevin Ashton 1999'da kullandı. Ancak, ilk örnek 1990'da, bir grup Cambridge Üniversitesi akademisyeni tarafından kahve makinesinin boş olup olmadığını doğrulamak için bir kamera takılmasıyla ortaya çıktı. O zamandan sonra sağlık, otomasyon, çevre, tarım ve hayvancılık, enerji, şehir yaşamı gibi birçok konuda karşımıza çıktı. Intel'in İletişim ve Cihazlar Bölümü müdürü ve ikinci başkanı Aicha Evans'a göre 2020'nin sonuna kadar 26 milyar cihaz internet erişimine sahip olacak.

  IoT Örnekleri

  Basitlik ve erişilebilirlik açısından, Nesnelerin İnterneti geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir.

  1.Nest

  Google tarafından Ocak 2014'te 3,2 milyar dolara satın alınan Nest, kullanıcıların evlerinin veya ofislerinin sıcaklığını dışarıdan izlemelerine olanak tanır. Ayrıca, uygulamanın duman dedektörü, acil bir durumda uygulama aracılığıyla kullanıcıları uyarır.

  2.Smart Things

  Bu ürün akıllı evlerde en çok tercih edilen ürünlerden birisidir. Ürün akıllı telefon üzerinden desteklenen aygıtlarla entegre edilerek, sabah uyanıldığında kahve ya da çay yapılmaya başlanabilir ya da eve gelindiğinde ışıklar veya ihtiyaç duyulan nesne otomatik şekilde açılabilir.

  3.Edyn

  Bahçeler için geliştirilen Edyn, toprağa ne ekilmesi gerektiğini, nasıl ekilmesi gerektiğini ve toprağın hangi aralıklarla sulanması gerektiği konularında kullanıcıya önerilerde bulunmaktadır.

  4.Ring, Bir akıllı zil üreticisi olan rign, Amazon tarafından satın alınmıştır. Bu zil üzerinden, eve kimlerin geldiği evin dışındayken de görülebilmektedir.

  Büyük Veri ve Nesnelerin İnterneti

  Nesnelerin İnterneti artık küçük cihazlardan akıllı şehirlere kadar her şeyi içeriyor. Tabi ki, burada üretilen veriler de Big Data olarak karşımıza çıkmaktadır. Nesnelerin İnternetinde kullanılan verilerin yorumlanması ve çeşitli veri kaynaklarının analiz edilmesi ile oluşturulan büyük veri son derece değerlidir.

  Örneğin; herkes arabasıyla otoparkta park yeri aramıştır. Günümüzde otoparklarda kullanılan girişteki "DOLU" veya "BOŞ" yazan tabelalar, Nesnelerin İnterneti'nin ve büyük verinin nasıl üretilebileceğinin en küçük örneklerinden biridir. Buraya kurulan sensörler, otoparkın boşluk ve doluluk oranlarını izliyor. Oran, günün saati ile analiz edildiğinde; otoparkın hangi saatlerde dolu veya boş olduğunu analiz etmemize yarayan bir veri oluşmaktadır.

  Big Data Nedir?

  İnternet ve sosyal medyanın yaygın kullanımının bilgi kavramının karşılığını etkilediğini söylemek yanlış olmaz.Bilgiyi birçok insan için çok daha erişilebilir ve daha hızlı hale getiren internet, genellikle önemli bilgi kirliliğine neden olur. Sonuç olarak, birçok internet kullanıcısı internetten "bilgi çöpü" olarak söz eder.

  Esasen "çöp" olarak bilinen havuz, milyonlarca veri noktası içeren bir kaynaktır. Bazı uygulamalar ve şirketler, kullanıcıların bu havuza gönderdiği verilerin işlenebilir ve mantıksal kısımlarını bir stream üzerinden ileterek bir araya getirir. Büyük Verinin tanımı, ilgili verilerin işlenmesine dayanmaktadır.

  Sonuç olarak, birçok araştırmacı tarafından kullanılabilecek, sınıflandırmaya uygun ve depolanabilir bir veri koleksiyonu oluşturulur.

  NESNELERİN İNTERNETİ KULLANIMI

  E-Sağlık, Ev Otomasyonu, Akıllı Çevre, Akıllı Su, Akıllı Tarım, Akıllı Hayvancılık, Akıllı Enerji, Akıllı Şehirler, Akıllı Ölçüm, Endüstriyel Kontrol, Güvenlik ve Acil Durumlar, Alışveriş ve Lojistik gibi uygulamalarda kullanılmaktadır.

  Bu alanlarda daha iyi hizmet verebilmek ve aynı zamanda güvenilirliği ve verimliliği artırmak için sensörlerden ilgili veriler elde edilmektedir.Büyük Veri oluşturarak, bu veriler Bulut Bilişim sistemlerinde saklanır. Makine Öğrenimi teknikleri kullanılarak değerlendirilirler ve ilgili alanların geliştirilmesine yardımcı olurlar.

  Çevre - Yaklaşık 8 milyarlık bir nüfusa sahip olan gezegen, doğal kaynaklarını yönetmede önemli bir zorlukla karşı karşıyadır.Ancak nesnelerin interneti, temiz su, hava kirliliği, kirlilik kontrolü, sel, deprem ve tsunami gibi doğal afetler, katı atık depolama alanları ve orman tahribatı gibi sorunlara çözüm sağlıyor.

  Örneğin ofis ve yaşam alanlarındaki hava kalitesi, "‘Air Quality Egg’  adı verilen bir sistem kullanılarak ölçülebilir. . Aynı teknolojinin geniş ölçekli kullanımla şehir sakinlerine havayı ne kadar kirlettikleri öğretilebilir

  Tarım - IoT, tarımsal üretimi artırmak için her hareketin izlenebileceği akıllı alanların geliştirilmesini sağlar. "Waterbee" akıllı sulama sistemi, sensörler yardımıyla su tüketimini azaltarak ve toprağın durumu hakkında bilgi vererek kolaylık sağlamaktadır.

  Enerji- Nüfusa ve nüfusa bağlı talebe göre küresel enerji tüketiminin önümüzdeki 30 sene içerisinde %50 civarında artacağı tahmin edilmektedir. Güncel olarak ev ve ofis ortamında kullanabileceğimiz termostat (Nest), aydınlatma sistemleri (Philips Hue), kuru temizleme makineleri (Whirlool) gibi enerji tüketimini optimize eden aygıtlar enerji alanında faaliyet gösterebilen nesnelerin interneti aygıtları örnek verilebilir

  Endüstri - Nesnelerin İnterneti, sensörler, aktüatörler, kontrol sistemleri ve bilgisayar ağlarının yanı sıra üretim ve tedarik zinciri ağlarının gerçek zamanlı optimizasyonu ile ilgilidir. Nesnelerin internetinin endüstrideki görevleri; gerçek zamanlı ve izleme süreçlerinin kontrolü, özel iletişim ve internet teknolojileri ile akıllı makineleri, akıllı sensörleri, akıllı denetleyicileri görevlendirme, yüksek hassasiyetli otomasyon ve kontrol sayesinde güvenlik, güvenilirlik ve güvenilebilirliği en üst düzeye çıkarmaktır.

  Sağlık - Nesnelerin interneti sayesinde, vücudun çeşitli fizyolojik parametrelerine (uzaktan sağlık takibi, acil durum bildirim sistemleri, giyilebilir cihazlar, gerçek zamanlı bebek izleme) anında erişilebilir, bu da mobil tıbbi sistemlerin bir dereceye kadar ilerlemesine izin verir.

  Kablosuz teknolojiler ile hastane ortamından uzakta ve ev ortamında, hasta üzerine giydirilen veya hastanın üzerine yerleştirilebilen algılayıcılar sayesinde fizyolojik veriler, hastaya acı vermeden ve günlük hayatına devam etmesinde zorluk çıkartmadan toplanabilmektedir.

  Ulaşım- Nesnelerin interneti, sürücü ile araç arasında veya araç içindeki diğer bireyler arasında bağlantı kurarak çeşitli ulaşım araçları arasında kontrol, akıllı trafik kontrolü, insansız navigasyon, inter ve intra araç iletişimi, acil kurtarma için otomatik şanzıman, güvenlik ve yol yardımı ve akıllı park gibi bilgi-işlem ve iletişimi entegre edebilmektedir.

   

  Nesnelerin İnterneti, enerji ve zaman tasarrufu, finansal tasarruflar ve yaşam standartlarının yükseltilmesi açısından günümüzün en tartışmalı konularından biridir. Ancak yaratıcılığın sınırlandırılabildiği bu bölgenin yeni bir çağ başlattığı söylenebilir.

  Gerçek hayattaki nesnelerin interneti ve dijital çağ olarak da bilinen endüstri 4.0, zaman kazandırır. Sonuç olarak, Nesnelerin İnterneti'nin önümüzdeki yıllarda daha yaygın hale geleceğini varsaymak güvenlidir. Sadece dezavantajlara dikkat etmeli ve göz ardı edilmemelidir.

   

  ERDİ SEMİH VİDİNLİOĞLU

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

  02.05.2021

   

  KAYNAKÇA

  1. Aydın, Nevra https://www.endustri40.com/nesnelerin-interneti-ve-5g-teknolojisi/
  2. Saliha nur bıçakçı https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/709095
  3. https://www.isbank.com.tr/blog/nesnelerin-interneti-nedir 29.05.2020
  4. https://www.isbank.com.tr/blog/big-data-buyuk-veri-nedir
  5. https://trex.com.tr/tr/bilgi-bankasi/internet-of-things-iot-nesnelerin-interneti/
  6. https://proente.com/nesnelerin-interneti-nedir/

   

  DEVAMINI OKU
• 

  FLIR C5 TERMAL KAMERA NEDİR?

  348 0 24 Nisan 2021, 12:53

  FLIR C5 TERMAL KAMERA

  Termal kamera, görüntüleme yöntemi olarak gözle görülmeyen IR enerjiyi (ısıyı) esas alan ve görüntünün genel yapısını IR enerjiye göre oluşmuş renkler ve şekillerin belirlendiği görüntüleme sistemidir.

  Tüm nesneler, eğer 0 Kelvin yani -273 Santigrat derece üzerinde ise termal enerji yaymaktadır. Bu enerji nesnelerde sıcaklığa bağlı olarak değişmektedir. Bu sebeple aydınlık ya da karanlık bir alanda olmanız termal görüntüyü etkilemez. Kısacası termal kameralar, gözle göremediğimiz sıcaklık değişimlerini görebileceğimiz görüntülere dönüştürmektedir.

  Gelişen termal kamera sistemleri günümüzde çeşitli sektörlerin kullanımına açıktır. Askeri alanlardan sonra sağlık alanında da sıklıkla tercih edilmeye başlanmıştır. FLIR’ ın öncülüğünde farklı çözünürlük ve büyüklüklerde her alana uyum sağlayabilen termal kameralar geliştirilmiştir.

  İnşaat mühendisliği alanında, çelik yapılarda metal yorgunluğunun tespiti için, sıva altında oluşan küf nem veya çatlakların tespiti içinde kullanılır.

  Elektrik sektöründe ise, elektriksel problemlerin tespitinde kullanılır. Elektrik akımının geçişi sırasında materyalde oluşan ısınma termal kameralar ile gözlenerek problem tespiti kolaylıkla yapılabilir. Aşırı yük altındaki güç transformatörleri, kablolar, dağıtım panoları, trafolar, kompanzasyon sistemleri termal kamera ile gözlenerek ısınan noktalardaki problemler enerji kesintisi yapılmadan tespit edilebilir.

  Ayrıca;

  • Buhar, basınçlı gaz, sıcak su, sıcak hava taşıyan sistemlerin kaçaklarının tespiti
  • Elektrik panoları, iletim hatları, aşırı yüklenen enerji sistemlerinin bağlantı hatalarının ve gereğinden fazla yüklenip ısı yaratan yerlerinin tespiti
  • Motor, rulman, dönen parçaların yağlanmamasından kaynaklanan sürtünme ve oluşturduğu yerlerin tespiti,
  • Konut, iş merkezi gibi binaların enerji verimliliğinin ölçülmesinde, enerji sarfiyatının düzeltilmesi için sorunlu bölgelerin tespiti
  • Su kaçağı tespiti, rutubet nem kontrolü tespitlerinde de kullanılmaktadır.

   

  FLIR C5, 160 × 120 (19.200 piksel) termal kamera çözünürlüğüne sahiptir.

  

   

   

  Termal görüntü, MSX özelliği sayesinde gerçek görüntü üzerine yerleştirildiği için fotoğraflardaki cisimler          çok daha belirgin ve seçilebilir durmaktadır. Örneğin bu fotoğrafta görebileceğiniz gibi bilgisayarın en            sıcak yerinin ALT GR tuşunun altında olduğunu görebilmektesiniz.

   

   

   

   MSX® (Çoklu Spektral Dinamik Görüntüleme), 5 megapiksel kamera ve LED feneri ile gözle göremeyeceğiniz sorunları tanımlamanız oldukça kolay olacaktır. Termal görüntüleme için ışığa ihtiyacımız yoktur fakat normal görüntü ile birleştirildiği için karanlık ortamlarda LED fenerini de kullanmanız tavsiye edilmektedir.

  Aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi Kızılötesi görüntü ile MSX görüntü arasındaki fark oldukça belirgindir.

                                                                                                                              
                        
  Sadece Digital kamera özelliğini de kullanabilmektesiniz ya da gerçek görüntü içerisindeki kızılötesi görüntüyü görebilmektesiniz.

                        

  FLIR Ignite ™, çekmiş olduğunuz görüntüleri yedeklemek için geliştirilmiş bir uygulamadır. C5’in Wi-Fi bağlantısı sayesinde görüntüleri isterseniz cloud üzerinden FLIR Ignite ile paylaşabilirsiniz ya da kameradan kablo yardımı ile siteye bilgisayarınızdan yükleyebilirsiniz. Böylece görüntülere her zaman her yerden ulaşabilirsiniz. Yüklediğiniz dosyaları isterseniz şifreleri olarak başkalarıyla da paylaşabilirsiniz.

  

  FLIR C5, boyutları sayesinde her yerde taşıyabileceğiniz bir termal kameradır. Batarya dahil 0.19 kilogramdır. Su ve toza karşı IP54 (IEC 60529) koruması bulunmaktadır. Fiziksel etkilere karşı oldukça dayanıklıdır, 2 metrelik düşüşe dayanacak şekilde tasarlanmıştır.

  Renk Paletleri açısından bizlere birçok seçenek sunmaktadır; Demir, Gökkuşağı, Lav, Sıcak Beyaz, Sıcak Siyah, Kutup, Gökkuşağı HC. Demir renk paletinin bizlerde anlaşılması daha kolay gelmektedir. Çünkü metalin ısındıkça kırmızı, turuncu ve sarıya döndüğünü biliriz ve termal kamera kullanırken en açık renkli bölgenin en sıcak olduğunu anlamamız çok daha kolaydır.

  

  3,5 inch dokunmatik ekrana sahip olan FLIR C5’in kullanımı oldukça basittir. Sol taraftaki göstergeden kamerayla baktığınız alanın minimum ve maksimum sıcaklıklarını görebilirsiniz. Aynı zamanda ekranda beliren işaretler hangi noktanın maksimum sıcaklıkta, hangi noktanın minimum sıcaklıkta ve sizin incelediğiniz noktanın hangi sıcaklıkta olduğunu göstermektedir. Eğer isterseniz ekrandaki seçilen alanı genişletebilir ya da küçültebilirsiniz, hatta maksimum sıcaklık göstergesi (kırmızı) ve minimum sıcaklık göstergesini (mavi) kullanmayabilirsiniz.

  

  Depolama Hafızası 5000’den fazla görüntüyü saklayabilmektedir. Galerinizde istediğiniz isimde klasör oluşturabilir, görüntülerini burada saklayabilirsiniz.

  

  Şarj Özelliği ise içerisinde bulunan dahili Lityum İyon pil, USB-C (1 A) bağlantı kablosu ile ister bilgisayarınızdan isterseniz de adaptörünüzle kolayca şarj edebilirsiniz. Pil çalışma süresi yaklaşık 4 saattir. Pil, ekran parlaklığı, depolama alanının doluluk oranı, Wi-Fi, Bluetooth, Yükleme seçeneği ve LED ışık seçeneğini üst sayfasından görebilmekte, değiştirebilmektesiniz.

  

   

  SEÇENEKLER

  Seçenekler bölümünde Ölçüm Parametrelerini, Bağlantıları, Kamera Sıcaklık Aralığını, Kaydetme, Depolama seçeneklerini değiştirebilirsiniz.

  

  Ölçüm Parametrelerini ortam şartlarına göre değiştirebilmektesiniz.

                        

                       

  Bağlantılar bölümünde Wİ-Fi ya da Bluetooth bağlantılarınızı kontrol edebilirsiniz.

                       

                        

  Kamera Sıcaklık ayarlarında ölçüm yapacağınız sıcaklığı seçerek kameranızı kalibre edebilirsiniz.

  

   

   

   

  Seçenekleri kaydetme ve depolamada görüntülerin cloud ile bağlantısının otomatik                        olup olmayacağını, kaydettiğiniz görüntünün türünü seçebilirsiniz. Digital kamera                      özelliğini de yine burada aktifleştirebilirsiniz.

   

   

   

  

   

   

   

  Cihaz ayarlarında ise Türkçe dilini seçebilir, rahatça termal kameranızı kullanabilirsiniz.                    Ekran döndürme, otomatik kapatma, ekran parlaklığı değiştirme gibi özellikleri burada  değiştirebilirsiniz.

   

   

   

  

   

   

   

  Termal kameranızın güncellemesini de yine buradan yapabilirsiniz. 

   

   

   

  FLIR C5’ i satın almak için buraya tıklayınız. Katalog broşürüne ise buradan erişebilirsiniz.

   

  ÖZLEM KURUMUŞ

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

  24.04.2021

   

  Kaynakça;

  Wikipedia, Termal Kamera

  DEVAMINI OKU
• 

  ÖLÇMEDİĞİNİZİ YÖNETEMEZSİNİZ!

  255 0 24 Nisan 2021, 09:00

  UZAKTAN ENERJİ İZLEME

  Enerji tüketimi ve enerji maliyetleri son 25 yıldır sürekli artış göstermektedir. Dünya genelinde enerji tüketimi 1980’ den beri %45 oranında bir artış göstermektedir. Ancak artan dünya nüfusuyla enerji tüketiminin bu hızla devam edemeyeceği de açıktır ve bunun çok basit üç nedeni vardır:

  

  Talepteki beklenen artışı karşılamak için yeterince hazır enerji kaynağı yoktur.

  Fosil yakıtlar kirliliğe neden olmakta, bu da insan, bitki ve hayvan sağlığına zarar vermektedir.

  Fosil yakıtlar aynı zamanda iklim değişikliğine neden olmaktadır; bu da hava koşullarını kötüleştirmekte, kuraklık ve sellere neden olmaktadır.

  Bu tüketimin önüne geçmek için ‘’Enerji Verimliliği’’ sağlanarak, tasarrufları maksimum seviyeye çıkarıp, gereksiz maliyetler engellenebilmektedir. Enerji verimliliği, kullanıcıların ihtiyaç duyduğu üretkenlik ve konforun daha az maliyetle, altyapı ve kaynaklar üzerinde daha az yük oluşturarak elde edilebilmektedir. Bu enerji verimliliği çözümü diğerleriyle kıyaslandığında daha ucuz, daha hızlı ve daha temiz bir seçenek olmaktadır. Bu sistematik yapının ilk ve en önemli unsuru ise ölçme, izleme ve analiz sistemini oluşturmaktır.

  Yalnız günümüzde enerji kullanımı ve boşa giden enerji miktarı hakkında gereken bilgiye basit ve anlaşılması kolay bir şekilde sahip olamamaktayız. Enerji tüketiminin azaltılmasına yönelik çözümler ise genellikle ilk kez uygulandıktan sonra zaman içinde izleme ve iyileştirme yapılmadığı için yararları kısa sürede kaybolmaktadır.

  Uzaktan enerji izleme sistemi, işletmelerde görünür bir etki oluşturan kanıtlanmış bir çözümdür. Bu sistem enerji kullanımını takip ederek, işletmelerin uygun adım atmalarını, bina performansını sürekli olarak iyileştirmelerini sağlayacak bilgi, analiz ve rehberlik hizmetlerini sağlamaktadır. Üst düzey enerji yönetiminin anahtarı gerçek bilgiye dayandırılarak yapılan ölçümlerdir. Bunu da gerçekleştirilen günlük çalışmalarla ve teknolojiyle sağlayabilmekteyiz.

  Aktif ve Pasif İyileştirmeleri İzleme

  Tüm iyileştirmeler aynı amaçla yapılmadığı için enerji izlemek zorlaşmaktadır. İyileştirmelerin çok azı pasiftir. Çünkü zamanla bir ayarlama, ölçümleme ve izleme olmadan eski sonuçları doğurmaktadır. Aktif iyileştirme ise dönemsel müdahale gerektirmektedir. Fayda sağlayabilmek için sürekli dikkat ve bakım gerektirmektedir.

  Ne yazık ki, aktif iyileştirmeler ihmal sonucunda kolaylıkla sona erebilir ya da unutulabilir. Bu durumda tüm faydalar kaybolur ve başlangıçtaki durumdan daha düşük performansa neden olabilmektedir. Her enerji yönetimi, ilk planlama ve uygulama aşamasının ötesine geçmeli, izlenmesi ve devam ettirilmesi uzun süreli bir strateji içermelidir.

  Ölçüm yöntemleri genellikle üç şekilde yapılmaktadır:

  • Karşılaştırma
  • Dolaylı ölçüm
  • Doğrudan ölçüm

   

  Karşılaştırma

  Karşılaştırma yöntemi, güncel ölçümü bir önceki ölçümle karşılaştırmaktadır. Büyük veya birbiriyle ilgili iyileştirmeleri olan projelerin genel performansını gösterir, ancak meydana gelen diğer etkileri göstermez.

  Dolaylı Ölçüm

  Varsayımlara göre yapılan ölçümdür. Kullanışsız ya da pahalı ölçümler, maliyet veya zaman kısıtlamaları ve bilinmeyen durumların tümü bu ölçümü benimseme ihtiyacı doğurmaktadır.

  Doğrudan Ölçüm

  Varsayımlara dayanmadan, sayısal verilerle bir sonuç elde ettiğimiz ölçümlerdir. Sisteme ölçüm cihazı takmak doğrudan ölçüm yaptığımızın bir kanıtıdır. Ölçüm cihazıyla elde edilen sonuçların güvenirliliği sayesinde enerji verimliliği de artmaktadır.

  Hangi Metot Doğrudur?

  Metot seçimi yapılırken projenin büyüklüğü ve sonuçlar göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin küçük bir projede dolaylı 

  ölçüm kullanılabilir. Eğer ölçüm cihazı büyük bir binanın elektrik kullanımını ölçüyorsa ve enerji projesi sadece tek bir daire içinse karşılaştırma bir anlam ifade etmez. Çünkü bir dairedeki iyileştirmenin, tüm binanın enerji verimliliği üzerinde etkisi olma olasılığı düşüktür. Alt sayaç eklemek gibi bir ölçüm, bu durumda daha mantıklıdır.

  Sonuç

  Ölçmediğinizi yönetemezsiniz. Uzaktan enerji izleme, enerji kullanımını görünür kılmaya yardımcı olan ve böylece önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlayan bir çözümdür.

   

  RUMEYSA CEYLAN

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

  24.04.2021

   

  KAYNAKÇA:

  CİHAN KARAMIK, UZAKTAN ENERJİ İZLEME SİSTEMLERİ

   

  DEVAMINI OKU
• 

  PARATONER NEDİR?

  343 0 19 Nisan 2021, 13:50

   PARATONER SİSTEMİ

  ŞİMŞEK VE YILDIRIM

  Şimşek elektrik yüklü bir bulut ile diğer bir bulut arasındaki elektrik boşalmasıdır. Önceden tahmin edilmesi oldukça zordur. Yıldırım ise; bulut ile yeryüzü arasındaki elektrik boşalmaları olarak tanımlanmaktadır. Genellikle şiddetli yağmurlar yağdığında görülmektedir. Yıldırım, bulut ile yer arasında oluşan, en tehlikeli şimşek türü olarak da nitelendirilmektedir.

  Yıldırımın oluşması için bulut ile yer arasında farklı elektrik yüklerinin olması gerekmektedir. Bu aradaki potansiyel farkla buluttan yeryüzüne veya yeryüzünden buluta doğru bir elektrik boşalması gerçekleşmektedir. Genellikle bulutun yere yakın olan bölümleri negatif, yer ise pozitif yüklü elektriğe sahiptir. Bulutla yer arasındaki potansiyel fark belli bir değere ulaştığında, hava iletken olmamasına rağmen hava içerisinde iletken bir kanal oluşmaktadır. Bu kanal aynı zamanda birçok kol oluşturarak elektik boşalması yani yıldırım meydana getirmektedir. Gözle görülebilecek kadar ışık yayan bu elektriksel olay yeryüzü ve bulut arasındaki potansiyel farkı sıfırlayana kadar 10-12 kez tekrarlanabilmektedir.

  Bulut ve yer arasındaki elektrik potansiyeli farkı 10 ila 100 milyon volttur ve yıldırımın dönüş darbesinin akımı yaklaşık 30.000 ampere, sıcaklığı 30.000 °C'ye ulaşmaktadır. Yıldırımın oluşması çok hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Öncül darbe buluttan yere yaklaşık 30 milisaniyede ulaşmaktadır ve yerden bulutun merkezine yaklaşık 100 milisaniyede dönmektedir. Bu etkiler ise yıldırımın düştüğü yerde yangına, yangın ile birlikte de can ve mal kaybına sebep olmaktadır.

   

  PARATONER TARİHÇESİ:

  Elektrik yüklerinin artı ve eksi olarak belirlenip adlandırılmasını sağlayan Benjamin Franklin'dir. Franklin, yaptığı çeşitli deneylerin sonucunda elektriğin belirli ortamlarda fazla veya eksik ölçülerde bulunabilen bir sıvı olduğu görüşüne vardı. Her ikisinde de elektrik eksikliği ya da fazlalığı bulunan cisimlerin birbirini ittiğini, birinde eksiklik diğerinde fazlalık olan cisimlerin ise birbirlerini çektiğini ileri sürdü. Fazlalığı artı elektrik, eksikliği ise eksi elektrik olarak adlandırdı.

  Leiden şişesiyle ilgili deneyleri de sürdüren Franklin, Leiden şişesinden boşalan elektriğin oluşturduğu çatırtılar ve kıvılcımlar ile fırtınalı havalardaki gök gürültüsü ve şimşek arasında bir ilişki olması gerektiğini düşündü ve 1752'de, fırtınalı bir havada uçurduğu bir uçurtma ile bir Leiden şişesini yüklemeyi başardı. Franklin'in bu deneyden pratik yararlar elde etme yönündeki girişimleri paratonerin bulunmasına giden yolu açtı. Bu nedenle, yıldırıma karşı bir korunma aracı olarak kullanılan ve toprağa bağlı bir metal çubuktan ibaret olan paratonerin gerçek mucidi Franklin'dir.

   

  PARATONER NEDİR?

  Paratoner sistemi, yıldırımın olumsuz etkilerine karşı alınabilecek en önemli yöntemdir. Paratoner veya yıldırımsavar, havadaki elektrik yükünü toprağa aktarmayı amaçlayan bir araçtır. Toprağa bağlanmış bakır çubuk sayesinde yıldırım etkisiz hale getirilmektedir.

  Yıldırımdan korunmak için 4 çeşit paratoner vardır. Bunlar:

   

  FARADAY KAFESİ:  

  Faraday kafesi, elektriksel iletken metal ile kaplanmış veya iletkenler ile ağ biçiminde örülmüş içteki hacmi dışardaki elektrik alanlardan koruyan bir muhafazadır. 1836 yılında İngiliz Fizikçi Michael Faraday'ın buluşu olduğu için "Faraday Kafesi" diye adlandırılmaktadır. İçindeki nesneleri dış elektrik alanlara karşı korumaktadır. Kafes şeklinde olan bu sistem bir miktar elektrik alanı içeriye geçirebilmektedir, fakat aralıklar yeterince küçükse bu bir sorun oluşturmamaktadır. Öte yandan geometrinin küre olması şart değildir. Kapalı herhangi bir yüzey, kafes görevini yerine getirebilmektedir.

   

  FRANKLİN ÇUBUĞU:

  En eski yıldırımdan korunma yöntemidir. Sivri uçlu çubuklar toprağa bir iletkenle bağlanmaktadır ve daha sonra bu sayede elektron iletiminin toprağa geçişi sağlanmaktadır. Benjamin Franklin bu çubuğu bulduktan sonraki ilk denemesinde yıldırımdan korunma yöntemini ortaya çıkarmıştır. Ve daha sonra gelişen paratoner sistemleri bu fikir sayesinde ortaya çıkmaktadır.

   

  RADYOAKTİF PARATONER:

  Radyoaktif paratonerler, franklin çubuğunun çalışma prensibine benzemektedir. Farkları radyoaktif paratonerlerde yakalama ucu olarak radyoaktif malzemeden yapılan paratoner ünitesi kullanılmaktadır.

  Radyoaktif paratoner fırtınalı havalarda bulutlarda biriken elektrik yüklerinin insanlara, işletme tesislerine zarar vermeden olabilecek yüksek gerilimleri meydana getiren iyonize kanallarla toprağa aktarmaktadır.

  Sivri bir ucun yaydığı iyonlara ek olarak radyoaktif maddenin meydana getirdiği yüksek iyonlar yardımıyla iyonize kanallar meydana getirmektedir. Yakalama ucunun toz gibi yabancı maddeleri üzerinde bulundurmaması ve paratonerin alt kısımlarına iyon yaymaması istenmektedir.

  Ra-226 radyoaktif kaynaklı paratonerlerin kullanımı tüm dünyada yasaklanmış olup, Am-241 radyoaktif kaynaklı paratonerlerin Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılmadığı bilinmektedir.

  Türkiye Atom Enerji Kurumunun yayımladığı 04.01.2000 tarih ve 10700-0005 sayılı genelge ile paratoner üretimi için kullanılan radyoaktif kaynakların ithalatına 30.03.2000 tarihinden itibaren izin verilmemektedir. Bu yasaklama süresizdir.

   

  AKTİF PARATONER:

  Radyoaktif paratonerlerin yasaklanmasıyla alternatif olarak geliştirilen aktif paratonerler günümüzde oldukça fazla kullanılmaktadır. İki çeşit aktif paratoner vardır :

   

  • Piezoelektrik Aktif Paratoner:

  Doğal maden olan piezoelektrik kristali basınca uğradığında yüksek gerilim üretmektedir. Bu basınç sonucunda paratoner üzerinde arklar meydana gelmektedir. Ark etkisiyle hava iyonizasyona uğramaktadır. Böylece yıldırım paratoner üzerinden toprağa akar ve yıldırımdan korunma sağlanmış olmaktadır.

   

  • Elektrostatik Aktif Paratoner:

  Elektrostatik aktif paratoner, koruma alanı oluşturarak yıldırımdan korunmayı sağlamaktadır. Havanın o anki yüklerine göre elektrik alan şiddetini arttırarak çalışan elektrostatik aktif paratoner bu sayede pozitif ya da negatif yıldırım çeşitlerine göre koruma sağlamaktadır. Yıldırım yeryüzü ile birleşmeden önce yakalayarak deşarjı güvenli bir biçimde toprağa aktarmaktadır.

  

   

   

  RUMEYSA CEYLAN

  ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

  11.04.2021

   

  KAYNAKÇA:

  https://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eim%C5%9Fek_ve_y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m

  https://tr.wikipedia.org/wiki/Paratoner#:~:text=Paratoner%20veya%20y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1msavar%2C%20havadaki%20elektrik%20y%C3%BCk%C3%BCn%C3%BC%20topra%C4%9Fa%20aktarmay%C4%B1%20ama%C3%A7layan%20bir%20ara%C3%A7t%C4%B1r.&text=Y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1mdan%20korunmak%20i%C3%A7in%20binalar%C4%B1n%20ve,topra%C4%9Fa%20ba%C4%9Flanm%C4%B1%C5%9F%20birer%20bak%C4%B1r%20%C3%A7ubuktur

   

  DEVAMINI OKU